Omgeving Heegermeer en Brekken - regio in Friesland
Omgeving Heegermeer en Brekken
Het gebied ten westen en noordwesten van Heeg wordt wel het ’Kleine Merengebied’ genoemd. Hier liggen, te midden van groene weilanden, vijftien meertjes en poelen die met elkaar verbonden zijn via bredere of smallere sloten. Dit is misschien wel het ultieme Friese landschap: water, weilanden, wuivend riet, monumentale boerderijen, hier en daar een molen, een kerktoren of een klokkenstoel en bovenal die typerende, adembenemende weidsheid. Het Kleine Merengebied is een paradijs voor degenen die op zoek zijn naar rust, ruimte, stilte en natuur. Grote delen zijn alleen toegankelijk voor de kleine watersport. Het gebied is bij uitstek geschikt om te kanoën. Bij de VVV’s in Heeg, Gaastmeer en Oudega zijn meerdere routes verkrijgbaar. Maar ook als u niet zo van varen houdt, kunt u het unieke karakter van deze streek ervaren: het is er ook prachtig wandelen, fietsen of skeeleren. En niet alleen in de zomer, maar eigenlijk in elk jaargetijde. Een mooie route loopt bijvoorbeeld langs de noordoever van de Oudegaaster Brekken. Het water, de rietkragen en de achterliggende polders vormen een prachtig decor met de naam Muntsebuorsterpolder.
Oudega en Gaastmeer liggen direct aan het water en zijn drukbezochte, maar niettemin rustige watersportdorpen. Idzega en Sandfirden zijn verstilde en idyllisch gelegen gehuchtjes die bestaan uit een paar boerderijen en een kerkje. Het kerkje van Sandfirden, waar regelmatig activiteiten plaatsvinden, heeft een eigen aanlegsteiger. Het gehuchtje ligt op de noordelijke oever van het Hop en het Ringwiel ook een natuurgebied vormt.
Tot 2014 werd zo nu en dan de rust even op prettige wijze verstoord door de stoomtrein die tot die tijd tussen Sneek en Stavoren reed. In het gebied ten noorden van de spoorlijn liggen tegenwoordig nog vijf poelen. De drie westelijke vormen samen natuurgebied de Blauhúster Puollen. De meeste meertjes hier werden vanaf de zeventiende eeuw drooggelegd. Een voorbeeld is het Sensmeer ten oosten van Dedgum. Ook Hieslum, tegenwoordig tussen de weilanden, lag in vroeger tijden te midden van water.
De slingerende Hemdijk beschermde het toch al zo natte land tegen het water van de Middelzee. Op en rond deze dijk ligt Blauwhuis. De beroemde architect P.H. Cuypers bouwde hier eind negentiende eeuw een neogotische kruisbasiliek, die samen met de pastorie, de tuin, het hekwerk en het kerkhof een prachtig geheel vormt. De toren domineert nog steeds het landschap. Iets naar het zuidwesten ligt het schilderachtige Greonterp, waar schrijver Gerard Reve een aantal jaren woonde en werkte. Het dorp heeft een unieke klokkentoren.
Voor wat meer levendigheid en drukte kunt u terecht in Heeg, dat van mei tot september een bruisend watersportdorp is. De veelal voorname bebouwing en het compacte karakter geven het dorp een zekere grandeur en een kleinsteeds karakter. Dankzij de directe ligging aan het Heegermeer én op een kruispunt van belangrijke vaarwegen is het dorp uitgegroeid tot één van de belangrijkste watersportcentra van Fryslân. Maar Heeg heeft ook niet-watersporters genoeg te bieden: leuke winkeltjes, verschillende restaurants en gezellige terrasjes. Liefhebbers van nautische en maritieme kunst kunnen hun hart ophalen in galerie "De Scheepskamer van Heeg". En in "Houtbouwmuseum De Helling" krijgt u een mooi beeld van de traditionele Friese houten scheepstypes en de rijke geschiedenis van het dorp.
Met Gaastmeer en Woudsend vormde Heeg vanaf het laatste kwart van de zeventiende eeuw het centrum van de Nederlandse palingvisserij en -handel. De paling werd onder meer verscheept naar Engeland. Tot 1938 was er aan de oever van de Theems in Londen zelfs een vrije ligplaats voor de Friese palingaken. Mét de palinghandel verdween na de Tweede Wereldoorlog ook dat scheepstype. Maar, in de zomer van 2019 heeft de Palingaak KYII na veel voorbereiding en de restaruatie van het prachtige schip de reis naar Londen weer gemaakt. Kijk op www.palingaaklondon.nl voor een verslag van deze bijzondere reis en de mogelijkheid om dit bijzondere project te sponsoren.
Sinds 2009 heeft Houtbouwmuseum De Helling echter de beschikking over een nieuw gebouwde palingaak, waarmee dagtochten gemaakt kunnen worden. Voor degenen die de voorkeur geven aan een zeiltocht op een skûtjse, is er het beurtveer Heeg-Woudsend-Balk. U kunt uw fiets meenemen aan boord!
Colofon
FrieslandWonderland
