Rond de Lauwers - regio in Friesland

|

Rond de Lauwers

Rond de Lauwers
©: Erica Schaafsma

Lang geleden drong de zee via de Lauwers ver het land in. Tegenwoordig resteert van die inham van de zee nog slechts een riviertje, dat een deel van de grens tussen Friesland en Groningen vormt. Monniken van Gerkesklooster legden in de vijftiende eeuw een dijk in de monding van de Lauwers. Bij de afwateringssluis in die dijk, die in de loop van de eeuwen meerdere keren werd verlegd en vernieuwd, ontstond het dorp Munnekezijl (munneke = monniken; zijl = sluis). Ook aan de ’Groninger kant’ van de Lauwers liggen twee dorpjes die hun naam ontlenen aan de aanwezigheid van een sluis: Lauwerzijl en Pieterzijl. Laatstgenoemd dorp hoorde, net als Visvliet, tot 1637 bij Friesland.

Het gebied rond de Lauwers kent een prachtig, afwisselend landschap, dat zich uitstekend leent om te fietsen, te wandelen en/of te varen. Ten noorden van het Prinses Margrietkanaal ligt een typisch zeekleilandschap: prachtige vergezichten, oude dijken, slingerende watertjes en verspreid liggende dorpjes met altijd een kerktoren en vaak een molen. Bij Burum is in de jaren ’60 van de vorige eeuw een grondstation voor satellietcommunicatie gerealiseerd, in de volksmond ’It grutte ear’ genoemd (het grote oor). De locatie werd gekozen vanwege het feit dat het ontvangen en verzenden van radiosignalen in dit open en lege landschap niet of nauwelijks gestoord wordt. Over rust gesproken...

Even ten zuiden van Burum heeft vroeger het vrouwenklooster Galilea gestaan, dat hoorde bij het klooster in Gerkesklooster. Dat dorp ontleent zijn naam aan de stichter van het klooster, een zekere Gerke Harkema uit Augustinusga. De kerk, die tegenwoordig een beetje afzijdig staat van het dorp, is ontstaan uit een verbouwing van het brouwhuis van het klooster. Het dorp is in de loop van de eeuwen versmolten met Stroobos, dat tot 1993 bij de provincie Groningen hoorde. Het tweelingdorp wordt gedomineerd door de scheepswerf van Barkmeijer, die in 1850 aan het toenmalige Kolonelsdiep gevestigd werd.

In Stroobos kan men via een brug het kanaal oversteken. Daar, aan de overkant van het water, liggen de Surhuizumer Mieden. Deze ’mieden’, die ook voorkomen ten zuiden van Buitenpost, vormen een zeer specifiek landschap op de overgang van klei, zand en veen. Wie deze drassige gebieden te voet of per fiets verkent, ziet een zeer interessant cultuurhistorisch landschap (strookvormige veenverkaveling, petgaten, elzensingels, houtwallen) met een grote natuurlijke rijkdom (hooilanden, moerassen, weidevogels).

Het gedeelte van de Lauwers ten zuiden van het Prinses Margrietkanaal is niet bevaarbaar maar en in feite alleen nog herkenbaar als een slingerende ’verdieping’ in het landschap, die tot bij Surhuisterveen de provinciegrens vormt.

Colofon

FrieslandWonderland

© Foto voorblad: Erica Schaafsma


Nieuwe encyclopedie van Fryslân voor slechts € 29,90 incl. verzenden!

Bijna 8 kilogram aan kennis over Friesland! Wees er snel bij want op is op.

De Nieuwe Encyclopedie van Fryslân is een onmisbare aanvulling in de boekenkast voor iedereen die gek is van Fryslân en meer wil weten van deze provincie. Op 15 september 2016 verscheen de vierdelige encyclopedie die rond de 3000 pagina’s telt, 11.000 trefwoorden bevat en ruim 8 kilo weegt. De encyclopedie staat bomvol actuele kennis over Fryslân en is een echte pageturner geworden.

Voor al diegenen die dit standaardwerk over Fryslân altijd al hadden willen hebben! Nu voor een wel heel speciaal prijsje! Maar let op! Op = Op!