Mildaam
Mildaam is in streekdoarp oan de Schoterlandseweg fan Aldskoat nei Donkerbroek dat yn de 18e ieu ûntstien is by in plak dêr’t de Tsjonger oerstutsen wurde koe. Dêr tanket Mildaam ek syn namme oan. Der leit no in izeren flapbrêge. De Tegenwoordige Staat van Friesland naam yn 1788 net de muoite om it doarp apart te fermelden, mar fette de doarpen Brongerga, de Knipe en Mildaam gear. Wol stiet der te lêzen: “Mildam is eene niet onvermaaklyke buurt, welke, voorzien met eene Kerk en Windkorenmolen, in grootte veele Dorpen overtreft, en gelegen is aan den rydweg tusschen Oude Schoot en Nieuwe Horne, op den wal van den dikwyls gemelden Kuinder stroom.”
De ienfâldige doarpstsjerke is yn 1726 boud, sûnder muorrefakken en fan in pear rûnbôgefinsters foarsjoene sealtsjerke mei in trijekantich sletten koar. Neist de toerleaze tsjerke stiet in al krekt sa‘n ienfâldige klokkestoel mei sealdak. Dêr hinget in yn 1688 troch Petrus Overney getten klok yn, dy’t ôfkomstich is út de yn 1972 ôfbrutsen klokkestoel fan Hoarnstersweach. Oan de Schoterlandseweg stiet ek de herberch ‘Het Wapen van Schoterland’, rigen âldere (1922) wenningwetwenningen en de grifformearde tsjerke út 1857 mei in yn 1950 fernijde gevel. By de flapbrêge oer de Tsjonger, Bruggelaan 10, stiet in wyt ferve wat sjalet-eftich brêgewachtershûs yn eklektyske styl. De rige wachterswenningen by de yn 1886-1888 kanalisearre Tsjonger of Kúnder, de brêge by Mildaam en de slûzen ûnder Aldhoarne, Jobbegea en Donkerbroek binne fan itselde type. De wenning foarmet mei de izeren flapbrêge in monumintaal ensemble.
Oan de Aaltjelaan (moat wêze: IJntzelaan - red.) kocht keunstner Louis le Roy oan it begjin fan de santiger jierren in fjouwer hektare grut terrein by Mildaam, in oerbedonge kultuersteppe, dy’t hy op goed gelok ynsiedde. De restanten, mear as 15.000 ton pún fan stêdlike kultuer binne stoart om dêr in eko-katedraal stâl te jaan. It is in komplekse woekering mei trochtochte struktueren fan terrassen, treppen, tuorren, poarten, gongen en stegen
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: Ver. voor plaatselijk belang Mildam
