Noordhorn - dorp in Friesland
Noordhorn
Noordhorn is een wegdorp, in de middeleeuwen ontstaan op een brede en ongeveer vier kilometer lange keileemrug of gast van ruim vier meter hoog, waar Zuidhorn ook op ligt.
Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog is hier bloedig slag geleverd tussen de Spaanse en Staatse troepen. De Staatsen onder bevel van de Engelsman Norrits verloren; er vielen meer dan duizend doden. Op het Norritsveld ten westen van Noordhorn zijn in de 19de eeuw nog geraamten van slachtoffers opgegraven.
De kerk is net naast de hoofdas, de Langestraat, gebouwd. Het vele malen gewijzigde bouwwerk laat nog sporen van rondbogige ingangen en vensters zien die op een oorsprong van de 13e eeuw wijzen. De oostelijke sluitmuur toont de ingetogen romano-gotiek het best, met kleine rondboogvensters en in de geveltop gepleisterde nissen in geblokte vormen. De 14de-eeuwse hoge toren met ingesnoerde spits is later beklampt met kleine steentjes. Rond het geruimde kerkhof ligt vrij losse bebouwing van bescheiden huizen.
De doopsgezinde kerk is in de Langestraat nauwelijks te onderscheiden van de overige bebouwing: een bescheiden zaalkerk uit 1838 met een afgewolfd dak, rondboogvensters en een omlijste ingang. De Langestraat kent een compacte bebouwing van veelal dwarsgeplaatste woningen uit de tweede helft van de 19de en het begin van de 20e eeuw. Herberg De Gouden Leeuw is een hoogtepunt. Het heeft een 18de-eeuwse kern, is later bepleisterd en het herbergt een kostuummuseum. Op nummer 38 zorgt een notabele woning met sierpleister voor een verrassing.
Aan de Noorderweg wordt de bebouwing wat losser en dit geldt ook voor de zuidelijke uitloper die overgaat in de Rijksstraatweg. Hier zijn vrijstaande burgerhuizen en kleine villa’s uit de eerste helft van de 19de eeuw gekomen. Hiertussenin rijst aan de Schipperstraat molen Fortuna op, een achtkante stellingkorenmolen op bakstenen onderbouw die in 1890 is gebouwd. Het molenaarshuis uit de 18e eeuw heeft een halsgevel.
Colofon
Bron: Noordboek
