|

Skiermûntseach

Skiermûntseach
©: FrieslandWonderland

It doarp Skiermuontseach, ek wol Oosterburen neamd, is in streekdoarp op it eilân dat neamd is nei de Cisterciënzer muontsen yn harren grize pijen, dy’t fan it kleaster Klaarkamp út in úthôf op it eilân stichte hienen. Nei de ferwoasting fan in âlder doarp is Oosterburen yn it midden fan de 18e ieu stichte. Yn 1638 krige de famylje Stachauer de hege hearlikheid fan it eilân yn besit. Nei wikseling fan eigenaren konfiskearre de Nederlânske Staat it eilân daliks nei de oarloch.

Yn 1726 waard it rjocht, rieds en posthûs stichte, dat ta sintrum fan it nije doarp útgroeie soe. De kearn fan Hotel van der Werff hat noch dielen fan dit gebou. Yn de taapkeamer is de gevelstien mei it wapen Stachauer. De rjocht sletten tsjerke is yn 1866 boud op it plak fan in foargongster út 1762. Yn 1908 kaam de opbou fan de toer mei nullespits ta stân.

It doarp krige in regelmjittige struktuer fan trije, ûnderling wat ferskode lange strjitten fan west nei east: de Middenstreek en Langestreek, dy’t mei in bajonetbeweging en in brinkeftige romte fan inoar skieden binne, en de Noorderstreek. Tusken de lêste twa rint it paad Langestreek om’ e Noord troch. Oan dizze streken steane noch in protte karakteristike, fan giele stien en mei tutegevels mei beitelingen boude eilanner wenhuzen út de 18e ieu. De Langestreek rint fier nei it easten troch rjochting Huis Rijsbergen. Dit mânske gebou dat tsjintwurdich as jeugdherberch yn gebrûk is, is yn 1757 stichte troch de Stachauwers en it waard om 1860 hinne ta syn tsjintwurdige uterlik ferboud. Oan de Nieuwestreek is yn 1857 it riedshûs boud.

Yn de noardwestlike dunen is yn 1854 de rûne, koanyske fjoertoer boud. De fan bakstien oplutsen en pleistere toer hat in hurdstiennen foet. De wachterswenten der tsjinoer kamen om 1880 hinne ta stân. Noardlik fan it doarp kaam yn itselde jier in soartgelike fjoertoer, dy’t yn 1911 bûten gebrûk steld is en fan 1950 oant 1992 tsjinst die as wettertoer.

Colofon

Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel

© Foto voorblad: FrieslandWonderland


Nieuwe encyclopedie van Fryslân voor slechts € 29,90 incl. verzenden!

Bijna 8 kilogram aan kennis over Friesland! Wees er snel bij want op is op.

De Nieuwe Encyclopedie van Fryslân is een onmisbare aanvulling in de boekenkast voor iedereen die gek is van Fryslân en meer wil weten van deze provincie. Op 15 september 2016 verscheen de vierdelige encyclopedie die rond de 3000 pagina’s telt, 11.000 trefwoorden bevat en ruim 8 kilo weegt. De encyclopedie staat bomvol actuele kennis over Fryslân en is een echte pageturner geworden.

Voor al diegenen die dit standaardwerk over Fryslân altijd al hadden willen hebben! Nu voor een wel heel speciaal prijsje! Maar let op! Op = Op!