Bezienswaardigheden in Bornwird

Bouwstijl: Romano-gotiek
Datering: vermoedelijk 13e eeuw
Restauratie: 1987

Ligging
Ten noorden van Raard op een oude grotendeels afgegraven dorpsterp, omringd door slechts enkele boerderijen en huizen staat de kerk van Bornwird.

Exterieur
De kerk is opgetrokken uit een groot formaat baksteen. Vroeger had deze kerk een halfrond gesloten koor, thans een rechte gesloten oostmuur. De kerk bezit geen toren meer. Die is er wel geweest, maar er staat nu een dakruiter op de westgevel met daarin een klok uit 1653, gegoten door Eppe van den Arck. Het dak van de kerk is voor een deel bedekt met monniken en nonnen (holle en bolle dakpannen). De noordelijke ingangspartij is versierd met een ingezwenkte halsgevel uit 1751, afkomstig van de voormalige pastorie te Hiaure en heeft een Fries opschrift.

Interieur
De kerk heeft een zeer eenvoudig interieur met een paar bijzondere muurschilderingen.

Huidig gebruik
Het kerkje is te huur voor (gelet op de geringe capaciteit) groepen tot maximaal 50 personen. Te denken valt aan recepties, familiebijeenkomsten, vergaderingen, kleine concerten etc. Het kerkje van Bornwird is bij besluit van de Gemeente Dongeradeel aangewezen als trouwlocatie.

De Mariakerk staat op een opvallend hoge terprest. Het koor, dat een halfronde sluiting bezat, is omstreeks 1200 van kloostermoppen gebouwd. Het romano-gotische schip is in de 13de eeuw totstandgekomen. Toen zijn er twee koepelgewelven aangebracht, waarbij het oostelijke gewelf ook een deel van het koor dekte. Het koor werd van het schip gescheiden door een triomfboog. In het midden van de 16de eeuw is de kerk verhoogd, zijn de gewelven in het schip gesloopt en is de huidige kap aangebracht. Toen is aan de westzijde een toren opgetrokken die in 1845 deels en in 1898 geheel is gesloopt waarna de huidige houten geveltoren met ingesnoerde spits is aangebracht. De koorapsis is in 1816 vervangen door een rechte koorsluiting van deels oud bouwmateriaal. Het koorgewelf is toen weggebroken, maar de triomfboog is gerespecteerd, waarbij de aanzetten van de gewelven zichtbaar bleven.

In beide zijmuren van het koor zijn de geringe sprong naar het schip en het kwartronde profiel voor de verhoging te zien. Aan de noordzijde staat een hoog rondboogvenster en daarnaast een spoor van een klein romano-gotisch venster. In de zuidmuur van het koor staan twee spitsboogvensters. Het schip heeft aan de zuidzijde ook twee dergelijke vensters. Bovendien staat aan de westzijde een dichtgemetselde ingang onder een kloeke rondboog. In de noordmuur van het schip zit een dichtgemetseld spitsboogvenster. Aan de westzijde staat de huidige ingang, omvat door pilasters en bekroond door een klokgeveltop uit 1751 die afkomstig is van de gesloopte pastorie van Hiaure.

Het intieme interieur wordt gedekt door een vlak balkenplafond. De licht spitsbogige triomfboog bevat fraaie ornamentele schilderingen en in de ondiepe koorruimte zijn resten van muurschilderingen te zien. Tegen de zuidwand zou de Wonderbare Visvangst verbeeld kunnen zijn en is een bos te zien, aan de noordzijde een groep heiligen, waarvan één met kruisstaf. De eenvoudige preekstoel dateert waarschijnlijk van 1816. In de vloer ligt een grote renaissancezerk voor Frans van Aylva, overleden in 1563, gehouwen door Benedictus Gerbrandtsz. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.