In het westen van de provincie bij het IJsselmeer heeft It Fryske Gea een aantal stukjes van de dijkvaart in beheer.

De stukjes Dyksfeart die It Fryske Gea beheert, zijn maar klein. Toch zijn ze waardevol, vooral als ecologische verbindingszones. De veel voorkomende watervogels als wilde eend, fuut en meerkoet broeden in de rietkragen, maar ook de kleine karekiet zoekt hier zijn heil.

In de buurt van Piaam valt in het weiland de Buismans Einekoai Piaam op. De eendenkooi is van het Overijsselse type, met gebogen pijpen. Ze werden door Overijsselse kooikers gemaakt als vangvoorziening.

Hoewel er geen eend meer wordt gevangen, wordt de kooi nog wel vangklaar gehouden. Dat is noodzakelijk voor het behoud van het Recht van Afpaling. Dit recht garandeert de rust in de omgeving.

De Dyksfearten zijn vanaf de weg te bewonderen. De eendenkooi bij Piaam is tijdens excursies te bezoeken.

Zeedijk bij Gaast

Toen we nog in NoordHolland woonden, waren we er al talloze keren met de motor, auto of fiets langs gereden. Nietsvermoedend langs de kilometerslange dijk van Makkum richting Workum of andersom. Vaak hadden we deze twee stadjes net aangedaan voor een welverdiende lunch of een kop koffie.

De zeedijk lijkt voor buitenstaanders overal hetzelfde te bieden. Een lange groene slinger die de aandacht naar het binnendijkse trekt, in plaats van naar de voormalige Zuiderzee. De zeedijk bij Gaast blijkt echter een bijzonder punt dat absoluut een stop waard Is. Dit oude walvisvaardersdorp is een van de weinige Friese dorpen die direct aan het IJsselmeer liggen. Met een bijzonder mooi uitzicht over het IJsselmeer.

Twee natuurgebieden van It Fryske Gea, waar Gaast tussenin geklemd ligt, laten zich van de zeedijk af bekijken. Aan de noordzijde de Makkumer Zuidwaard en aan de zuidzijde van Gaast de Workumer Buitenwaard.

Op avonden waarop de avondzon de hemel rood en purper kleurt, lopen vele dorpelingen steevast naar hun zeedijk om samen naar dit nimmer vervelende schouwspel te kijken. Met een beetje geluk vliegen er tijdens de zonsondergang een paar lepelaars over die in het gebied foerageren. Een ander spectaculair schouwspel is van oktober tot en met maart waar te nemen. Dan drommen, als de avond valt, onder luid paniekerig gegak, tienduizenden ganzen samen op zandplaten voor de kust van Gaast.

Wij wonen nu al weer twee jaar in Gaast. Elke dag moeten we even de dijk op, om te kijken. Even genieten van het uitzicht. Nog steeds vragen wij ons af hoe het mogelijk was dat wij hier jarenlang zomaar aan voorbij konden rijden.'