Nijsgjirrichheden yn Peazens

Paesens-Moddergat

De dijk bij PaesensModdergat is een van mijn favoriete plekjes In Friesland. Het Is de combinatie van het dorpsgezicht vanaf de dijk en aan de andere kant de Waddenzee, met vaak het zicht op Schiermonnikoog en Ameland.

Op een zondag in augustus liep ik van de dijk naar beneden omdat iets op de palen van de zeewering mijn aandacht trok. Het bleken de resten van een nylon visnet te zijn. Het contrast trof mij. Aan de ene kant de schoonheid van de Waddenzee met de eilanden, aan de andere kant de vervuiling die helaas nog veel te vaak voorkomt.

En dan is er nog de kracht van de zee die indruk maakt, als ik net de tekst op het monument op de dijk heb gelezen, ter herinnering aan de vele schepen en vissersmensen die in een storm zijn omgekomen. Met zulke plekjes blijft Friesland voor mij een unieke provincie.

Oan ’e dyk organiseert verschillende activiteiten vanuit de vissersdorpen Paesens-Moddergat aan de Waddenzee. Zowel individueel als met een vrienden- of familiegroep of met collega’s kun je bij ons terecht. We maken zwerftochten over het wad, huifkartochten met trekpaard Frits, organiseren activiteiten rond muziek en poëzie in de kerk van Paesens, bezoeken middeleeuwse kerken in oude terpdorpjes en eten maaltijden van streekproducten in het authentieke lokaal aan de dijk, dat is ingericht als waddeninfocentrum.

Een zomerpolder, een kwelder en kwelderwerken vormen samen het 485 hectare grote natuurgebied Peazemerlannen. Het is een belangrijk vogelgebied, vooral voor rotgans, brandgans en kluut.

In de Peazemerlannen, achter de Deltadijk bij Paesens, is wandelen over de zomerdijk toegestaan. Van de Deltadijk en de bitumendijk af is het gebied goed te overzien. In de Peazemerlannen worden geregeld excursies gehouden.

Op de terp van Paesens is omstreeks 1200 de bakstenen kerk gebouwd. Een laat-romaans bouwwerk waar in later tijd verschillende keren een en ander aan is veranderd. Het schip is niet geheel rechthoekig. Aan de koorzijde is het iets smaller dan aan de westzijde. De iets inspringende koorsluiting is halfrond gesloten. In het muurwerk van rode kloostermoppen zijn niet veel sporen uit de romaanse periode te zien. In de noordelijke gevel staat in het midden een rondbogig spoor van een dichtgemetselde ingang en ook aan de zuidzijde is wat meer naar het westen zo’n spoor, maar dan spitsbogig, te zien. De twee boven elkaar staande rondboogvensters in het westelijke vak van de noordmuur lijken romaans, maar zijn zeker van later tijd. Verder zijn in deze muur merkwaardige rechthoekige, staande vensters ingebroken. In de westelijke partij die gelijk met de torenvernieuwing werd aangebouwd zit in de zuidgevel de met pilasters en kapitelen omlijste ingangspartij.

Aan weerszijden staan rondboogvensters die niet uit de romaanse tijd zijn. Even verderop zit wel een duidelijk spoor van een dichtgemetseld romaans venster. De andere vensters zijn weer van later datum. In de iets inspringende halfronde koorsluiting staan aan de zijkanten kleine, licht spitsbogige vensters die wel origineel zullen zijn. De oude zadeldaktoren werd in 1792 vervangen door een westelijke partij met in het midden een risaliet ter ondersteuning van de geveltoren. Op een klein rond venster na is deze gevel gesloten. De houten geveltoren is bekleed met leien en heeft een ingesnoerde spits.

Het interieur wordt gedekt door een tongewelf en daaronder staat meubilair dat in een lichte oker houtimitatie is geschilderd: lindehout. De preekstoel in de koorsluiting wordt geflankeerd door banken voor de kerkbestuurders. Aan het overigens eenvoudige 19de-eeuwse meubel hebben de kuip, het rugschot en het klankbord rijk bewerkte kroonlijsten gekregen. Het orgel is in 1908 overgenomen van de r.k. Sint-Laurenskerk in Haarlem. Het instrument is in 1758 gebouwd door J.Th. Gilman en heeft een kas in elegante rococostijl.