Steun deze website
Wij hopen dat u deze website waardeert en geniet van de enorme hoeveelheid informatie, foto's en historische kaarten over en van alle dorpen en steden in Friesland. Maar wist u dat deze website volledig draait op enthousiaste vrijwilligers en geen commerciële en betaalde uitingen bevat. Om die reden willen wij u in overweging geven om een kleine donatie te doen ter instandhouding van deze website. U kunt al doneren vanaf € 1,--. Dit gaat heel eenvoudig en anoniem (als u wilt) via een iDeal transactie. Alle bijdragen worden zeer gewaardeerd en uitsluitend gebruikt voor de verdere op- en uitbouw van deze website!
Met vriendelijke groet, Bauke Folkertsma, DeeEnAa, Online City- en Regiomarketing te Joure
Drylts
De stêd Drylts is sûnt 1984 it haadplak fan Wymbritseradiel. It lei oan it begjin fan de folle Midsieuwen, in bloeiperioade, tsjin de súdkant fan de Middelsee oan. De delsetting wie ûntstien oan de mûning fan de Ie, in wichtich wetter foar it ferkear fan súdwest Fryslân. Nei it oanlizzen fan de Himdyk waard it in plak fan oerslach, bedriuwichheid en hannel. Yn 1739 krige it merkrjocht en al gau makke it him as stêd los fan it omlizzende gebiet. Drylts bleau in belangryk plak mei syn ambachten fan benammen skipsbou en oare houtprodukten.
Fan de stêd ôf rint yn eastlike rjochting de Geau, it brede wetter yn ‘e rjochting nei Snits ta. Nei it westen ta liedt it wetter nei de Wiiddraai mei in skerpe bocht nei it suden ta: de Wide Wimerts, de farrûte nei Heech en fierder nei Wâldsein en Sleat. Eartiids, doe‘t der noch gjin fêste brêgen oer de Steds-Ie leinen, gie it wetterferkear troch de stêd hinne nei it suden ta, om dêr yn de Wide Wimerts út te kommen. Fan Zevenpelsen ôf, neamd nei sân arbeidershuzen dy‘t hjir ea by in pelmole stienen, is te sjen dat oan de Wiiddraai de bedriuwichheid fan Drylts konsintrearre west hat. Oan dizze wâl wienen houtferwurkjende bedriuwen en oan de oare kant, it no yn grut ferskaat boude Uilenburg, leinen fan de 16e ieu ôf de nije skipstimmerwerven. Der sille nei alle gedachten noch earder soksoarte skipswerven west ha.
By‘t simmer is de brêge in drok plak foar wettersporters en beskerme Drylts ea tsjin fijânen. De stêd is nea befeilige en beskerme west mei festingswâlen; it is sels net ûntstien op in terp. Yn it leechlizzende lân wie der beskerming fan ringgrêften, de Dij-grêften en men hoegde yn it noarden de brêge mar op te heljen om de stêd ôf te sluten.
De Overkluizing wurdt dominearre troch de restanten fan de Nooitgedagtfabryk. Jan Jarings Nooitgedagt wie yn 1865 begûn mei it meitsjen fan redens. Al gau groeide it út ta in yndustrieel bedriuw dat neist redens ek ark en degelik houten boartersguod makke. It bedriuw is ferhuze en it âlde fabryk wurdt yn in fernijingsplan, dêr‘t de Overkluizing ek yn meinaam wurdt, as histoarysk monumint diels hanthavene.
Oan de Iegrêft folget de meniste tsjerke, dy‘t yn 1857 boud is nei in ûntwerp fan Meinse Molenaar yn in aparte mingstyl: de klokgevel nei 18e-ieusk model is fersierd mei neoklassicistyske eleminten. Tradisjoneel foar de menisten leit de Fermanje bûten de roailine.
Even fierder oan de Eegracht stiet in foarname wenning yn renêssânsestyl dêr‘t hiel wat oare stêden jaloersk op wêze kinne. It hûs wurdt de Messingklopper neamd omdat der ea in koperslagger wenne en wurke. It is in lykwichtich en navenant breed renêssânsepân út 1669 mei in trepgevel. De bebouwing oan de Eegracht is fierder frijwat farieard mei meastal 19e-ieuske huzen en in inkeld eksimplaar út de 17e ieu. Opfallend dêrby binne in pear knap fersoarge brede notabele wenten. It meast skildereftige aspekt fan de Eegracht is de struktuer. De huzen ha oertunen oan de grêftskant, oan ‘e oare kant fan de strjitte. Oan wjerskanten wurdt dat aksintuearre troch in seame linebeammen tusken de dyk en de oertunen yn. Midden yn Drylts stean de herfoarme tsjerke en it stedshûs tsjin elkoar oer. De herfoarme tsjerke mei flinke toer datearret út 1830 en hat in fraaie preekstoel út 1672. It stedshûs is boud yn 1859 yn in dekorative mingstyl. De middenpartij en de gevelbekroaning eagje neogoatysk. Yn de lytse ruter op it dak hinget noch in 15e-ieusk klokje, ôfkomstich út it lytse Dryltser karmelytkleaster. De riedseal is yn in sjarmante biedermeierstyl ynrjochte.
Houtseachmole De Rat leit prachtich oan de Geau. Hy waard op dit plak opboud yn 1828, mar is folle âlder en oerbrocht út de Zaanstreek. Oant 1955 ta hat in houthannel der gebrûk fan makke. Nei de restauraasje waard de monnikmole mei stelling wer yn gebrûk nommen.
Nei de oarloch is it stedsje eksplosyf groeid, earst mei in wyk yn it noardwesten, letter oan ‘e eastkant fan ‘e stêd, oant en mei de wyk ‘De Iendracht ‘ : de earste wyk yn Fryslân op basis fan in byldkwaliteitsplan.
Locatie
IJlst
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
