Legemar
Legemar is in tinbefolke streekdoarp fan midsieuske oarsprong tusken St. Nyk en Langwar yn. It leit frij heech en de namme Legemar is dan ek in riedsel. De boulannen fan Legemar wienen omjûn troch in dyk dy‘t op de gritenijkaart fan Schotanus dúdlik oanjûn is. Oan de eastkant leinen útstrekte heidefjilden.
De Tegenwoordige Staat van Friesland melde yn 1788: “Legemeer ... is, ten grooten deele, beslooten binnen een zeshoekigen dyk, en hoog land, dat veelal dor is, en echter beboud en beplant wordt, ... De kerk is zonder toren. Buiten den Dyk, ten Oosten, behoort hier onder een zandig heidveld, dat tot bosch is aangelegd, en zich uitstrekt tot aan den Lemster rydweg, alwaar, in ‘t buurtje de Ryl, het zogenoemde Huis ter heide staat, eene bekende Herberg, alwaar ‘s Zomers eene menigte rydtuigen stil houden. Dit huis is meest nieuw opgebouwd, ... staande met den Voorgevel recht tegen over de groote Allee die naar Langweer leidt.”
De oanplante bosken wienen in attraksje foar boargers út de omkriten om har dêr te ferpoazjen. Der waard destiids sels in kolfbaan oanlein. De rekreaasje yn de Vegilin-bosken is bleaun, mar herberch Huis ter Heide en kolfbaan binne ferdwûn. It buorskip Hústerheide kaam by St. Nyk en fan Legemar bleau net folle mear oer dan in streek fan fersprate buorkerijen, dêr‘t sels gjin buert falt te bespeuren. By de hoeke mei de Bredyk rjochting Langwar stiet in grutte stjelppleats út it begjin fan de 20e ieu mei in opfallend oranjeread pannedak. Even fierderop stiet in stjelp mei flink wat nijbou, omjûn troch golffjilden.
Yn ‘e midden fan in stik boulân even fierder riist in grien eilân op. It is it frijwat hege tsjerkhôf mei klokkestoel, ryklik omseame troch strewel en beammen. Der fiert in smel betonpaad hinne en in daam mei stek en foarstek beweitsje de tagong. De klokkestoel fan begjin 18e ieu hat in helmdak en in klok dy‘t yn 1722 getten is troch Jan Crans.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
