Aldeholtwâlde
Aldeholtwâlde is in lyts streekdoarp dat yn de lette Midsieuwen op de krusing fan de âlde Weerdijk en de Slingerweg ûntstien is. De Weerdijk is dúdlik werjûn op de gritenijkaart fan Weststellingwerf yn de atlas fan Schotanus út 1716 en slingere him troch it westen en noarden fan de gritenij hinne. Hy kaam út it suden fan Aldetrine, en rûn dan troch Aldlemmer en Nijelemmer en noch fierder nei it easten troch Nijeholtwâlde om by Easterwâlde in bocht nei it suden ta te meitsjen oan de westlike flank fan Teridzert ta. Op de kaart is te sjen dat it noardlike part fan it útstrekte doarpsgebiet oan de Tsjonger of Kúnder ta bestie út feanen en lege haailannen.
Yn de Tegenwoordige Staat van Friesland út 1788 waard it doarp beskreaun: “dit Dorpje ligt wederom ten Noordoosten der twee voorige. ‘t Zelve had ook eertyds eene Kerk aan den Noordkant van gemelden Weerdyk, doch die al in de voorige eeuw is afgebroken; zynde nog het kerkhof overig. Een klein gedeelte van de landen deezes Dorps ligt binnen dien Weerdyk; doch ‘t meeste, naar de Kuinder liggende, is laag weid- en hooiland met kostelyke klyngronden; en echter wordt ‘er tot nog toe geen turf van eenig belang gegraaven, omdat de uitvaart zeer bezwaarlyk is, wegens de ondiepten die aldaar in de rivier de Kuinder zyn.” Der waard ek noch meld dat de rydwei fan Skoatterbrêge nei Wolvegea troch dit doarp hinne rint. Op de kaart yn de Eekhoff-atlas út 1850 is te sjen dat de feanen folop yn eksploitaasje binne en dat de yn 1828 oanleine ryksstrjitwei fan Ljouwert nei Swol dwers troch it doarp kommen is.
Yn 1875 waard der by de krusing wol wer in tsjerke boud, ûntwurpen troch F. Brouwer út Koarnjum. Se is in frij grutte sealtsjerke mei in trijekantich sletten koar en in heal ûngeboude ranke toer fan trije segminten en in ynsnuorre spits. De aardich yn mingstyl detaillearre tsjerke hat neogoatyske spitsbôchfinsters krigen. Troch de resinte autosneldyk is it doarp yn twa parten snien.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
