Raerd
Raerd is in terpdoarp en dat is goed te fernimmen. De Buorren en it Kleaster, mei goeddiels sletten bebouwing fan fariearde huzen, lizze prachtich om de foet fan de hege tsjerketerp hinne. De lege wenningen mei hege kapen foarmje in boeiend romtlik ritme.
Westlik fan de tsjerke is yn 1940 it troch arsjitekt Piet de Vries ûntwurpen gemeentehûs fan Raerderhim boud. Tsjin de sydgevel fan dit eardere gemeentehûs oer stiet it fraaie, 19e-ieuske bepleistere pân fan de pastorije dat letter doarpskafee waard. It gebou is yn 2002-2003 restaurearre en útwreide ta doarpshûs.
De tsjerke út 1814 is in ienfâldige sealtsjerke fan brune mangaanstien dy’t fan bûten de ynwindige rykdom net sjen lit. Dêr is meubilêr út de 18e ieu te bewûnderjen. Fierders fersierde roubuorden en fjouwer ryk bewurke sarken foar de famyljes Jongema en Eysinga, adel dy’t it yn dizze gritenij ieuwen te sizzen hie. De hege toer hat in wichtige silhûetfunksje.
It doarp leit tichteby de wâlskant fan de eardere Middelsee. Dêr mûne de Mûzel yn út. Dat rivierke rint no fan Grou ôf skildereftich meänderjend troch it lânskip om krekt by de kearn fan Raerd dea te rinnen. Boppedat leit it doarp tichteby it begjin (of it ein) fan de Slachtedyk, in midsieuske binnedyk. De foarnaamste tagongsdyk, de Slotsdyk, waard nei 1900 in favoryt plak foar rinteniers om harren filla’s te bouwen. Inkele binne boud yn de sjarmante, ‘stedske’ fernijingsstyl.
Westlik fan de Slotsdyk leit it ‘Raerderbosk’ in troch it Fryske Gea beheard parkgebiet mei âlde beammen. It is it terrein fan Jongemastate, in aadlike wenning dy’t yn 1515 ferwoeste is. It beskieden bûtenhûs dat dêr yn letter tiid stie, is yn it begjin fan de tweintichste ieu sloopt. De stinzepoarte út 1603 foarmet no noch de monumintale tagongspartij. Yn it bosk bloeie yn de iere maitiid stinzeplanten en der hâlde flinke koloanjes reagers en roeken ta.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: VVV Mid Fryslân
DEP: VVV Mid Fryslân
