Nijsgjirrichheden yn Blessum

Boustyl: iergoatysk
Datearring: 13de ieu
Restauraasje: 1977-1978

Lizzing
Blessum is in terpdoarp dat yn de iere midsieuwen ûntstien is westlik fan de Middelsee.

Eksterieur
De toer is fan de twadde helte fan de 15de of begjin 16de ieu. Resten fan in ferbiningsbôge yn de toer (op de earste souder) litte dúdlike merktekens sjen fan de âlde ommitsele toer. De tsjerke stiet mei it tsjerkhôf op in ôfgroeven terp en neist it tsjerkhôf leit de iisbaan. Foar de tsjerke oer lei ea de aadlike Ringiastate, de homeiepeallen mei de fraaie konsoles der boppe-op jouwe it noch hieltyd oan. Der is mar ien strjitte yn it doarp, om de tsjerke hinne. Dêr wennet it grutste part fan de njoggentich ynwenners. Om de tsjerke hinne lizze inkelde grutte boerepleatsen.

Ynterieur
Bysûnder binne twa muorrebuorden út 1657. Op de iene steane de Tsien Geboaden. It oare neamt yn it Latyn dat fuort by de Slach by Boksum wie. Yn Blessum binne 120 minsken dy’t omkamen begroeven. Yn de noardmuorre sit in nis mei deryn in nij Jezusbyldsje. Hast alle toeristen meitsje der in foto fan.

Oargel
De tsjerke hat in prachtich oargel, dat yn 1659 boud waard troch W. Mijnerts. Yn de jierren 1789 en 1809 waard it oargel hielendal yn oarder makke. It is opkreaze mei ornaminten en skildere draperyen. Eltse besiker mei dit barokoargeltsje bespylje, mar der wurdt foar it yn stân hâlden fan tsjerke en oargel wol in lytse jefte werom ferwachte. Jo kinne it oargel beharkje mei help fan de website fan Organum Frisicum.

Gebrûk hjoed-de-dei
It doarp is sa lyts dat de tsjerke automatysk as doarpshûs funksjonearret. Dêr hâlde de Blessumers har nijjiersbyienkomst, komt de Stichting Alde Fryske Tsjerken út en troch gear mei de pleatslike kommisjes, oefenje de Gealtsjes (it pleatslike frouljuskoar) en wurde bûnte jûnen en krystmiddeis foar de bern organisearre. De hiele mienskip soarget derfoar dat de tsjerke der kreas by stiet. De froulju hâlde de tsjerke skjin, de manlju meane it gers op it tsjerkhôf.

In het geïsoleerde dorp is begin 14de eeuw op een terp de vroeggotische Mariakerk met een zadeldaktoren gebouwd. Bij de bakstenen zaalkerk met een driezijdig gesloten koor vertonen de noordelijke en oostelijke zijde oorspronkelijk muurwerk van gemêleerd kleu rige moppen. In de noordmuur met een restant van een tandlijst zitten deels dichtgemetselde kleine spitsboogvensters. De muur wordt geschoord door steunberen van verschillend model. Nabij de toren staat een buitengewone, dichtgemetselde ingang. De korfbogige poort is opgenomen in een geprofileerde, spitsboognis die weer met getordeerde colonnetten rechthoekig is omkaderd. In het timpaan zit een kleine, natuurstenen beeldnis met een hogel ter bekroning. De koorsluiting bestaat ook uit het gemêleerde baksteenmateriaal. De blinde sluitgevel wordt door drie licht diagonaal gemetselde beren geschoord. In de andere koormuren staan grote rondboogvensters. Ook de zuidelijke muur heeft grote rondboogvensters die uit de eerste helft van de 19de eeuw dateren. Het muurwerk is deels vernieuwd maar aan de westzijde zitten nog muurvakken met middeleeuws materiaal. De kern van de toren is vrij zeker nog middeleeuws maar hij is omstreeks 1880 ommetseld. Hij bestaat uit drie geledingen en een ingesnoerde spits.

In het interieur met ingetogen maar evenwichtig meubilair trekt het orgel onmiddellijk de aandacht, vooral omdat boven de galerij in de orgelboog helder blauw geschilderde draperieën hangen die het instrument omvatten. Het instrument is in 1659 gebouwd door Willem Meynerts. De ornamenten en de bekroning zijn mogelijk deels te danken aan een herstel door Johan Spoorman in 1789. Daarna is het orgel nog tweemaal gerestaureerd. Het in een lichte houtimitatie geschilderde meubilair, behoudens de preekstoel met klankbord tegen de oostelijke wand die donker is gehout, vormt een fraaie eenheid met vrouwen- en mannenbanken, twee overhuifde herenbanken en halfrond geplooide kerkenraadbanken binnen het doophek. Op deze 19de-eeuwse eenheid vormen de psalmborden uit 1657 een uitzondering. Onder de houten vloer liggen grafzerken, waarbij één uit 1478 en één in 1551 door Benedictus Gerbrandtsz. gebeeldhouwde zerk voor bewoners van Riniastate. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.