Bezienswaardigheden in Jorwert


Bouwstijl: Romaans
Datering: 12e eeuw
Restauratie: 1950

Exterieur
De toren van deze tufstenen kerk is een van de mooiste in haar soort. De muren zijn verfraaid met een indeling met banden van tufsteen en keperfriezen De galmgaten zijn rijk gedetailleerd met deelzuiltjes van Bremer zandsteen. Een zadeldak bekroont het geheel. Aan de westzijde van de toren bevindt zicht een spitsboogingang.
De twee klokken zijn van 1394 en 1749. Ze worden elke dag om 12.00 uur handmatig geluid door de leden van het ‘klokkenluidergilde’, maar op donderdag doen leerlingen van de school dit werk. Bij sterfgevallen en geboortes in het dorp klinkt ook klokgelui. Voor een nieuwgeboren ‘famke’ klinkt de kleine, voor een jongen de grote klok. De toren is te beklimmen, voor durfals die het uurwerk en de klokken van wat dichterbij willen zien. Aan de buitenkant vallen de galmgaten op met hun zuiltjes van Bremer zandsteen en het siermetselwerk daarboven.
Volgens de legende belemmeren de schouderstukken hoog in de toren de duivel met het klokkentouw rond de toren te zwieren.
Buiten, aan de zuidmuur van de kerk, is een tweezijdige zonnewijzer uit 1621 bevestigd.

Interieur
Het interieur maak een ruime indruk. Er staat een fraaie 17e eeuwse grote driedubbel overhuifde herenbank en een even oude preekstoel.
In de voorkerk ligt de zerk van Wattie van Hania. Hij werd in 1569 in zijn slaapkamer te Groot Hesens (een adellijke state) vermoord. We zien op de zerk hoe een groot zwaard in het lichaam van Wattie wordt gestoken.
Er liggen verder ook veel fraai gebeeldhouwde grafzerken van voorname families in de kerk. Aan de miskelk op de zerk van pastoor Hottie Fons (overleden in 1556) is te zien dat hij het priesterambt vervulde. In het koor (aan de zuidkant) is een zeer oud sarcofaagdeksel ingemetseld.

Orgel
Het orgel uit 1799 van A. Gruizen, heeft een speels front en een groot aantal muziekinstrumenten als versiering. U kunt het orgel beluisteren via de website van Organum Frisicum.

Huidig gebruik
De kerk van Jorwert wordt één zondagmorgen in de maand gebruikt door de Oud-Katholieke Kerk. Buiten die uren wordt de kerk zo veel mogelijk opengesteld voor toeristen, pelgrims die het Jabikspaad lopen en andere belangstellenden. In de torenzaal is een verzameling tweedehands boeken, die voor een symbolisch bedrag verkocht worden. De kerkzaal leent zich voor concerten tot maximaal 125 bezoekers. Uiteraard vinden er ook rouw- en trouwdiensten plaats.

De aan Sint-Radboud gewijde kerk staat op de terprest, een hoog door bomen en struiken omzoomd kerkhof. De grotendeels van tufsteen gebouwde kerk met toren bestaat uit het schip dat dateert uit de vroege 12de eeuw met een lang, rondgesloten koor en een toren die aan het einde van deze 12de eeuw tot stand kwam. Het algemene beeld is vrij zuiver romaans. Het muurwerk van schip en koor worden bekroond door een bloklijst. Het schip heeft aan beide zijden hooggeplaatste, kleine rondboogvensters, maar meer naar het oosten zijn grote gotische spitsboogvensters ingebroken, aan de noordzijde twee, aan de zuidzijde drie. Aan beide zijden zijn dichtgezette diepe nissen van vroegere ingangen te zien. In de 17de eeuw zijn veel westelijker twee nieuwe ingangen gemaakt: poorten, geflankeerd door pilasters met natuurstenen neggen en bekroond door driehoekige frontons.

Aan de zuidzijde staan nabij de koorsluiting laag nog twee rondboogvensters, waarvan één is dichtgezet, kennelijk hagioscopen. In de halfronde koorsluiting staan drie vrij grote rondboogvensters. De toren is het symbool voor Jorwert geworden, vooral omdat hij na de instorting (1951) en de daaropvolgende herbouw aanleiding was tot het houden van een jaarlijks openluchtspel. De toren is aan het einde van de 12de eeuw verrezen in tufsteen met grote spaarvelden en keperfriezen in verschillende variaties. Aan het begin van de 13de eeuw is er een vierde, bakstenen geleding toegevoegd. Die heeft steeds twee galmgaten met gepaarde openingen voorzien van een zuil van roze Bremer zandsteen. De geveltoppen van het zadeldak zijn van klimmende nissen voorzien, de grote is versierd met vlechtmozaïek.

Onder het 16de-eeuwse houten tongewelf staat fraai meubilair. Een preekstoel met klank bord uit het midden van de 17de eeuw, een drievoudige overhuifde herenbank en een kleiner exemplaar met een rondboogbalustrade uit dezelfde tijd, beide voorzien van blakers. In de vloer ligt een keur aan fraaie gebeeldhouwde zerken, waaronder exemplaren van de meesters Benedictus Gerbrandtsz. en Pieter Dircks. Het orgel is in het laatste jaar van de 18de eeuw gebouwd door Albertus van Gruisen. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.


Archivering van erfgoedinformatie met het ErfgoedCMS™

Bent u geïnteresseerd in erfgoedinformatie en hoe u dit op een professionele en duurzame manier kunt ontsluiten op het internet, dan is het volgende voor u van belang.

Sinds kort is er namelijk het ErfgoedCMS™ van DeeEnAa. Met dit op maat gemaakte ErfgoedCMS™ kan ieder dorp of iedere stad haar erfgoedinformatie registreren, rubriceren en ontsluiten. Daarnaast kan het ErfgoedCMS™ worden ingezet als webshop voor lokale producten en kan het de basis vormen voor dorps- of stadswandelingen compleet met QR-code bordjes.

Voor meer informatie over dit onderwerp verwijzen wij u graag naar de pagina over het ErfgoedCMS™ op de ErfgoedCMS-website via onderstaande knop.