Bergen is de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente, die ruim 31.000 inwoners telt. Sinds ongeveer 1900 is Bergen een kunstenaarsdorp dat veel schilders, schrijvers en architecten aantrekt. Het Museum Kranenberg in het dorp bevat een verzameling kunstwerken van deze zogenoemde Bergense School. Kunst heeft door de jaren heen dan ook een groot stempel op Bergen gedrukt. Zo werd de villawijk Park Meerwijk in 1915 in de stijl van de Amsterdamse School gebouwd. Verder zijn er regelmatig kunstzinnige manifestaties in Bergen, zoals kunstmarkten, een jaarlijks muziekfestival (de Holland Music Sessions in augustus) en een jaarlijks kunstfestival (de Kunsttiendaagse in oktober).Andere bezienswaardigheden zijn het Auto Union Museum met een verzameling oldtimers en het historisch museum Het Sterkenhuis. De naam Bergen wordt al vermeld in stukken uit het midden van de tiende eeuw. Het ging toen echter alleen maar om een kleine buurtschap rond een kerk, waar tegenwoordig de in de vijftiende eeuw gebouwde Ruïnekerk staat. In de middeleeuwen was het de grootste kerk van Noord-Holland. In 1574, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd de kerk geplunderd en afgebrand. Later werd het gebouw gedeeltelijk herbouwd.Om Bergen heen lagen vroeger buurtschappen, die nu bij het dorp behoren. De enige die nog als buurtschap wordt aangeduid is Zanegeest, dat zijn naam ontleent aan het Mirakel van Bergen in 1421 tijdens de Sint Elisabethsvloed. De kerkinventaris van Petten spoelde toen veilig in een kist aan, maar het water dat in de kist was gedrongen was (volgens de legende) veranderd in geronnen bloed.In 1799 tijdens de Tweede Coalitieoorlog tegen Frankrijk viel een Brits-Russisch leger Noord-Holland binnen. Bij Bergen vond op 19 september een veldslag plaats waarbij de geallieerden door Frans-Bataafse troepen werden verslagen. Het Russisch Monument in Bergen herinnert hier aan.