Hoogkarspel is de hoofdplaats van de gemeente Drechterland. Het dorp telt ongeveer 6.800 inwoners, waarbij die van de buurtschappen Oosterwijzend en Westerwijzend zijn meegerekend. In 1319 komt de naam van het dorp voor als Hoghenkerspel, hetgeen duidt op de ligging op het hoogste punt van de zandrug tussen Hoorn en Enkhuizen. In 1403 sloot het dorp zich aan bij de stad Stede Broek. Het dorp groeide toen vooral aan de oostelijke kant.Tijdens de Middeleeuwen bleef de landbouw de belangrijkste bron van inkomsten voor de bevolking. Van de Stede Broek kende Hoogkarspel het grootste aantal boerderijen. Na de Middeleeuwen moest Hoogkarspel het vooral hebben van de tuinbouw. Het aantal boomgaarden nam in deze periode sterk toe.In de twintigste eeuw is het aantal inwoners van het dorp flink gegroeid. In 1950 telde het dorp bijna 2.700 inwoners. Rond 1970 werd Hoogkarspel samen met de andere kernen van Stede Broek tot groeikern aangewezen om de trek van mensen uit de Randstad op te kunnen vangen. Deze groei vond vooral plaats in de westelijke helft van het dorp. Het oostelijk deel behield haar sterk agrarisch karakter. In 2007 is Hoogkarspel nog steeds aan het groeien, met name in de richting van de buurtschap Westwijzend. Het dorp heeft een eigen NS-station aan de spoorlijn Amsterdam – Hoorn.Markant bouwwerk is verder de uit 1930 stammende watertoren. Het dorp kent voorts een Nederlands-hervormde en een Rooms-katholieke kerk. In de kern van Hoogkarspel is het dorpsplein gelegen, waar een winkelcentrum is gevestigd. Rond 1960 werden achter de watertoren de resten van een pre-historische grafheuvel gevonden. Ook trof men resten aan van een agrarische nederzetting die uit circa 1000 jaar voor het begin van de jaartelling stamt. Ten zuidwesten van het voormalige Medemblikker Tolhuis werden de resten gevonden van een terp uit de Midden-Bronstijd. Bij het Medemblikker Tolhuis moest men vroeger tol betalen om via een goed onderhouden tolweg van Hoogkarspel naar Medemblik te kunnen lopen.