Bezienswaardigheden in Blessum

Bouwstijl: Vroeggotisch
Datering: 13e eeuw
Restauratie: 1977-1978

Ligging
Blessum is een terpdorp dat in de vroege Middeleeuwen is ontstaan ten westen van de Middelzee.

Exterieur
De toren stamt uit de 2e helft van de 15e of begin 16e eeuw.Resten van een verbindingsboog in de toren (op de eerste zolder) laten duidelijke kenmerken zien van de oude ommetselde toren. De kerk staat met het kerkhof op een afgegraven terp en naast het kerkhof ligt de ijsbaan. Tegenover de kerk lag ooit het adellijke Ringiastate, de homeiepalen (hekpalen) met de fraaie consoles er bovenop geven het nog steeds aan. Er is maar een straat in het dorp rond de kerk. Daar woont het merendeel van de negentig inwoners. Rondom de kerk liggen enkele grote boerenplaatsen.

Interieur
Opmerkelijk zijn twee wandborden uit 1657. Op de ene staan de Tien Geboden. Het andere vermeldt in het Latijn dat vlakbij de Slag bij Boksum plaatsvond. In Blessum zijn 120 gesneuvelden begraven. In de noordmuur zit een nis met erin een nieuw Jezusbeeldje. Bijna elke toerist maakt er een foto van.

Orgel
De kerk heeft een prachtig orgel, dat in 1659 werd gebouwd door W. Mijnerts. In de jaren 1789 en 1809 werd het orgel grondig hersteld. Het is verfraaid met ornamenten en geschilderde draperieën. Iedere bezoeker mag dit barokorgeltje bespelen, maar er wordt voor de instandhouding van kerk en orgel wel een kleine gift terugverwacht. U kunt het orgel beluisteren via de website van Organum Frisicum.

Huidig gebruik
Het dorp is zo klein dat de kerk automatisch als dorpshuis functioneert. Hier houden de Blessumers hun nieuwjaarsbijeenkomst, vergadert de Stichting Âlde Fryske Tsjerken zo af en toe met de plaatselijke commissies, oefenen de Gealtsjes (Fries voor Nachtegalen, het plaatselijke vrouwenkoor) en worden bonte avonden en kerstmiddagen voor de kinderen georganiseerd. De hele gemeenschap zorgt ervoor dat de kerk er netjes bijstaat. De vrouwen houden de kerk schoon, de mannen maaien het gras op het kerkhof.

In het geïsoleerde dorp is begin 14de eeuw op een terp de vroeggotische Mariakerk met een zadeldaktoren gebouwd. Bij de bakstenen zaalkerk met een driezijdig gesloten koor vertonen de noordelijke en oostelijke zijde oorspronkelijk muurwerk van gemêleerd kleu rige moppen. In de noordmuur met een restant van een tandlijst zitten deels dichtgemetselde kleine spitsboogvensters. De muur wordt geschoord door steunberen van verschillend model. Nabij de toren staat een buitengewone, dichtgemetselde ingang. De korfbogige poort is opgenomen in een geprofileerde, spitsboognis die weer met getordeerde colonnetten rechthoekig is omkaderd. In het timpaan zit een kleine, natuurstenen beeldnis met een hogel ter bekroning. De koorsluiting bestaat ook uit het gemêleerde baksteenmateriaal. De blinde sluitgevel wordt door drie licht diagonaal gemetselde beren geschoord. In de andere koormuren staan grote rondboogvensters. Ook de zuidelijke muur heeft grote rondboogvensters die uit de eerste helft van de 19de eeuw dateren. Het muurwerk is deels vernieuwd maar aan de westzijde zitten nog muurvakken met middeleeuws materiaal. De kern van de toren is vrij zeker nog middeleeuws maar hij is omstreeks 1880 ommetseld. Hij bestaat uit drie geledingen en een ingesnoerde spits.

In het interieur met ingetogen maar evenwichtig meubilair trekt het orgel onmiddellijk de aandacht, vooral omdat boven de galerij in de orgelboog helder blauw geschilderde draperieën hangen die het instrument omvatten. Het instrument is in 1659 gebouwd door Willem Meynerts. De ornamenten en de bekroning zijn mogelijk deels te danken aan een herstel door Johan Spoorman in 1789. Daarna is het orgel nog tweemaal gerestaureerd. Het in een lichte houtimitatie geschilderde meubilair, behoudens de preekstoel met klankbord tegen de oostelijke wand die donker is gehout, vormt een fraaie eenheid met vrouwen- en mannenbanken, twee overhuifde herenbanken en halfrond geplooide kerkenraadbanken binnen het doophek. Op deze 19de-eeuwse eenheid vormen de psalmborden uit 1657 een uitzondering. Onder de houten vloer liggen grafzerken, waarbij één uit 1478 en één in 1551 door Benedictus Gerbrandtsz. gebeeldhouwde zerk voor bewoners van Riniastate. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.