Burdaard - dorp in Friesland
Burdaard
Burdaard is een terpdorp en waterstreekdorp. Tot de gemeentelijke herindeling lag het in twee gemeenten. Het gedeelte ten zuiden van de Ee behoorde tot Dantumadeel, het noordelijke gedeelte – lang Wanswerd aan de Streek genoemd – tot Ferwerderadeel. Het dorp is enkele eeuwen voor het begin van de jaartelling ontstaan op een terp met een radiale verkaveling. De terp ligt meteen ten zuiden van de Ee.
De Ee werd spoedig in de 17de eeuw een belangrijke verkeersader in de sterk verbeterde waterstructuur in het noordoosten, waarop veel opvaarten uit de dorpen werden aangesloten. Het verkeer en handel over het water bevorderden dat bij Burdaard eerst aan de zuidzijde en daarna ook aan de noordzijde van de Ee – waar in 1647 het jaagpad voor de trekvaart kwam – lintbebouwing groeide met panden met handels-, nijverheids- en woonfuncties. Het werd een nieuwe nederzetting waarbij vooral aan de zuidzijde gesloten bebouwingswanden kwamen. Ongeveer in het midden van de bebouwing liet een particulier een brug over de Ee slaan, een brug waar voor de passage tot in de 20ste eeuw tol moest worden betaald. De door de geschiedenis bepaalde verschillen van de oevers zijn nog steeds te ervaren. Aan de jaagpadzijde liggen kades, aan de zuidzijde overtuinen die door een pad van de woningen zijn gescheiden.
De oude dorpskerk is in 1851 vervangen door een nieuw gebouw met spitsboogvensters en een forse geveltoren met een ingesnoerde spits. In hetzelfde jaar is de pastorie gebouwd. De afgescheidenen bouwden in 1861 een kerk; de huidige gereformeerde kerk kwam in 1893 aan de Wanswerder zijde tot stand.
Het voorheen zeer nijvere dorp heeft op de flanken nog belangrijke herinneringen. Aan de noordoostzijde is dat de grote houtzaag-, koren- en pelmolen ‘De Zwaluw’ uit 1875 waar 19de-eeuwse houten schuren omheen staan. De molen is na brand herrezen. Aan de andere zijde van Burdaard staat het kloeke gebouw van de agrarische, coöperatieve aankoopvereniging De Eendracht uit 1916, dat in 2003 ternauwernood van de ondergang is gered.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: Doarpswurk
