Sneek

Heb je altijd al eens de tocht der tochten willen rijden, maar vind je het op de schaats veel te ver? Nu is er ook de enige echte elfstedentocht met de camper!

Natuurlijk neemt deze camperelfstedentocht je mee langs een aantal iconische plekken van de tocht op de schaats. Ook komt de schaatssport tijdens de camperroute ruimschoots aan bod. Maar de elfsteden zijn veel meer dan dat! Naast dat ze stuk voor stuk een bijzondere geschiedenis kennen, zijn de stadjes heel gezellig en leuk om te bezoeken. Of je nu het liefst een museum in duikt, een wandeltocht maakt of liever neer ploft op een terrasje.

De elfstedentocht met de camper hoeft trouwens niet binnen 24 uur gereden te worden. Rijd de route lekker op je gemakje en neem de tijd om de elfsteden te bewonderen en je stempels te verzamelen. Je hoeft de tocht ook niet in Leeuwarden te beginnen, zolang je alle elf stempels maar verzamelt! 

De Camperelfstedentocht kan het gehele jaar gereden worden, september tot en met mei is echter de beste reistijd.

Ieder jaar wordt op Pinkstermaandag de Friese Elfsteden Rijwieltocht verreden. De 2022 editie is net geweest ten tijde van het schrijven van dit item. In de Leeuwarder Courant staat vandaag dat er nog nooit zoveel uitvallers zijn geweest vanwege kou en regen. Volgend jaar beter!

Deze fietstocht voor doorzetters wordt al meer dan 100 jaar gorganiseerd. Maar liefst 15.000 deelnemers doen jaarlijks mee. De route is ongeveer 235 kilometer lang en start en eindigt in Bolsward. Achtereenvolgens voert de route langs Bolsward, Harlingen, Franeker, Dokkum, Leeuwarden, Bolsward, Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum en Bolsward.

Deelnemers starten in 23 verschillende groepen. De eerste groep start 's morgensvroeg om vijf uur en de laatste groep start rond acht uur in het centrum van Bolsward. Een lotingssysteem zorgt voor de indeling van de verschillende groepen. Om de tocht te volbrengen moeten de deelnemers stempels halen in alle elf Friese steden en uiterlijk om twaalf uur 's nachts weer bij de laatste finishcontrole in Bolsward zijn.

Zoals gezegd de 2022-editie is net geweest, maar in 2023 is er vast en zeker weer een Friese Elfsteden Rijwieltocht. Doe ook eens mee, je hebt nog meer dan genoeg tijd om aan de fietsconditie te werken.

Al sinds 1814 vindt ieder jaar begin augustus "Hardzeildag" plaats op de Snitsermar (het Sneekermeer). In 1934 ontstond daaruit de Sneekweek, inmiddels al vele jaren het grootste Europese zeilevenement op binnenwater.

De zeilwedstrijden in de vele verschillende klassen beginnen op de eerste zaterdag van augustus en duren tot en met de donderdag daarna. De opening op vrijdagavond bestaat uit de "vlootschouw": een show met honderden boten en vuurwerk. De woensdag is nog steeds de traditionele "Hardzeildag".

Behalve op het water is er ook in Sneek zelf volop activiteit. Eigenlijk staat de stad de hele week op z`n kop. Maar laat je niet afschrikken door wat drukte. Iedere liefhebber van de Sneekweek zegt dat als je de Sneekweek een keer echt hebt meegemaakt dat je er dan voor altijd verliefd op blijft.

Dus noteer in uw agenda, Sneekweek 2022 start op 5 augustus 2022 en eindigt op 11/12 augustus 2022.

Alle elf Friese steden hebben in 2018 een stadsfontein gekregen in het kader van Leeuwarden Culturele hoofdstad. Elf stadsfonteinen ontworpen door evenzovele internationale kunstenaars van naam en faam. De fonteinen staan er inmiddels dus al meer dan vier jaar.

Hoewel er in 2018 best wel wat gemor is geweest over de kosten, de te kiezen locatie en, in geval van de Dokkumer IJsfontein, de opwekking van de benodigde energie, zijn de fonteinen uiteindelijk opgenomen in het hart van menig Fries. Ze horen nu net zo bij de Friese steden als de Oldehove bij Leeuwarden, De Waterpoort bij Sneek, het planetarium bij Franeker en de Broerekerk bij Bolsward.

Ik kom tot deze conclusie omdat ik regelmatig de Love-fontein in Leeuwarden bezoek. Twee metershoge gezichten die elkaar aanstaren en bij windstil weer gehuld zijn in kunstmatige mistvlagen. Ik kom hier niet zozeer vanwege de fontein zelf maar als vaste “pleisterplaats” tijdens een fietstochtje. De fontein in Leeuwarden staat voor het treinstation midden in een mooi onderhouden gazon met rondom bankjes van beton en hout. Het is er altijd gezellig druk. Halers en brengers rijden af en aan en niet alleen voor treinreizigers. Ook rijinstructeurs gebruiken het plein om lesrijders op te pikken en weer af te leveren.

Het is opvallend hoeveel mensen van de fontein een foto van maken, een selfie of zelfs een vlog. Zoveel “media-aandacht” voor een fontein maakt nieuwsgierig. Bij navraag blijkt dat zowel toeristen als inwoners van Friesland bezig zijn met een persoonlijke elffonteinentocht. Ze bezoeken ze stuk voor stuk per fiets, auto of motor, maken foto’s voor een eigen verzameling en kiezen een persoonlijke favoriet.

Nu nog een stempelkaart.

Friesland staat bekend om allerlei typisch Friese gebruiken, gerechten en sporten. Als het gaat om sporten staat het skûtsjesilen denk ik wel in de top drie naast kaatsen en fierljeppen. Het skûtsjesilen speelt zich af in de zomermaanden. Tientallen skûtsjes varen wedstrijden op de Friese meren en het IJsselmeer. Skûtsjes hebben als thuishaven de Friese elfsteden en een keur aan Friese watersportplaatsen zoals Sneek, Langweer, Heeg en Woudsend, Earnewâld, Lemmer en Makkum.

Voorheen gingen de skûtsjes op het eerste gezicht tijdens de winter in een  maandenlange "winterslaap". Niet heus natuurlijk want vooral tijdens de winter werden ze aan groot onderhoud onderworpen zodat ze in het volgende seizoen in tip-top conditie aan de start kunnen verschijnen.

De laatste jaren is hier een kentering in gekomen. Steeds meer zie je ze tijdens het winterseizoen op een prominente plaats in het bijbehorende dorp of de bijbehorende stad liggen. Ze komen dan tot leven als de dag voorbij is. 's Avonds gaan dan namelijk de lampjes aan en komen de typerende contouren van de skûtsjesilen als sfeerverlichting naar voren.

Tijdens een rondritje door de provincie heb ik er in ieder geval al een stuk of vier opgespoord. Ze liggen in Joure, Woudsend, Sneek en Heeg. Er zijn er vast meer die ik de komende weken tegen zal komen.

Naast het skûtsjesilen als evenement zijn er nu dus ook de skûtsjesilen om van te genieten tijdens de kerstdagen. De Friese broertjes van de kerstboom.

Ik wil zeker niet zeggen dat de tijd stilstaat in Friesland maar soms lijkt het er wel op. Kilometerslange panorama's van groene weilanden met rode pannendaken van boerderijen en kerktorens rondom die dorpen markeren. Ze lijken bevroren in de tijd.  

Toch verandert er veel. Subtiel en minder subtiel. Grote veranderingen blijven hangen in de herinnering. Het verdwijnen van de mega-rotonde onder Joure bijvoorbeeld, destijds een van de laatste in zijn soort. Of het uit de grond schieten van honderden windturbines bij Lemmer en Makkum die rood knipperend aan de horizon staan of tientallen zonneparken die vele hectares aan grasland aan de zon en het zicht onttrekken.

Voor het vinden van de subtiele verandering ben je aangewezen op foto's van een paar decennia geleden. Zo kwam ik een reportage tegen van de ANWB Friese Merenroute (zie video) gemaakt door mijn dorpsgenoot op leeftijd Eesge Westerhof, ingesproken door zijn vrouw Jelly Westerhof. Deze route was door de ANWB in samenwerking met de provincie Friesland uitgezet in het Friese Merengebied.

Er waren meer van dit soort routes uitgezet in Friesland. De Veen en Woudenroute in het Noordelijke Friese Woudengebied. De Terpenroute in het gebied tussen Dokkum en de Waddenzee.

Het is mij niet opgevallen wanneer de routes zijn opgedoekt en de bordjes verwijderd. Ze zijn wellicht gesneuveld door het digitale routegeweld of duurzaamheidsoverwegingen. Misschien is de tijd rijp om ze weer weer terug te brengen nu we weten dat digitale routes ook zo hun beperkingen hebben.