Warns - dorp in Friesland

|

Warns

Warns
©: Marica van der Meer

Warns ligt ten zuiden van het Johan Frisokanaal uitgestrekt over een lengte van wel tweeëneenhalve kilometer, al heeft de laatste kilometer een open karakter met een vrij losse bebouwing van vooral boerderijen. Het dorp ligt op een zandrug uit de ijstijd die hier en daar hoger reikt dan zeven meter.

Vanouds is het dorp verdeeld in drieën: ’t Noard, Tsjerkebuorren en ’t Súd. De bebouwing is op twee plaatsen tot kernen verdicht. Aan de noordzijde bij het kanaal heeft de streek zich tot kom ontwikkeld. Met aan de westelijke zijde een opmerkelijke strook meest oude achterbebouwing en een relatief flinke haven.

Er woonden in Warns niet alleen boeren maar ook schippers, vooral in de 18de eeuw. Aan de andere kant van de doorgaande weg en aan het kanaal heeft de zuivelfabriek een functie voor de waterrecreatie gekregen. Daar is een jachthaven gegraven. In het midden van dit dorpsdeel staat de eenvoudige doopsgezinde kerk en aan de oostelijke flank is kort na de oorlog een fraaie rooms-katholieke kapel gebouwd. De meeste naoorlogse nieuwbouw kwam bij deze kern terecht. Een kilometer zuidelijker ligt bij de kruising met de Himmelumerdyk de tweede kern bij de oude kerk. Aan de noordzijde staan tegenover elkaar de van rond 1900 daterende voormalige school en de gereformeerde kerk, nu cultureel centrum. Nabij de kruising staan wat oude huizen, waarvan enkele van het type commandeurshuis.

De kerk is niet oud, maar de tufstenen toren dateert uit de 12de eeuw. De kerk – zo vertelt de stichtingssteen – is gebouwd in 1682. In de zuidelijke gevel zit de ingang met een omlijsting met de naam van de grietman van Hemelumer Oldeferd en een gebeeldhouwd oeil-de-boeuf, een ossenoog. De decoratieve toren bezit spaarvelden met rondboogfriezen en rondboogvensters. De galmgaten zijn vernieuwd. Het interieur bevat een goed gesneden preekstoel, een doophek en bovendien drie herenbanken van omstreeks 1700 waarvan één het wapen van Stavoren draagt. Administratief horen het vroegere dorp Scharl en Laaxum bij Warns.

Colofon

Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
FYP: Gemeente Sudwest Fryslân

© Foto voorblad: Marica van der Meer


Nieuwe encyclopedie van Fryslân voor slechts € 29,90 incl. verzenden!

Bijna 8 kilogram aan kennis over Friesland! Wees er snel bij want op is op.

De Nieuwe Encyclopedie van Fryslân is een onmisbare aanvulling in de boekenkast voor iedereen die gek is van Fryslân en meer wil weten van deze provincie. Op 15 september 2016 verscheen de vierdelige encyclopedie die rond de 3000 pagina’s telt, 11.000 trefwoorden bevat en ruim 8 kilo weegt. De encyclopedie staat bomvol actuele kennis over Fryslân en is een echte pageturner geworden.

Voor al diegenen die dit standaardwerk over Fryslân altijd al hadden willen hebben! Nu voor een wel heel speciaal prijsje! Maar let op! Op = Op!